poniedziałek, 4 listopada 2013

BHP i prawo pracy: Przekroczenie NDN a praca w nadgodzinach

Pracodawca, u którego na stanowiskach pracy występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń, nie może zatrudniać na tych stanowiskach pracowników w godzinach nadliczbowych, z wyjątkiem przypadków, w których zachodzi konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Uzasadnienie
Stosownie do art. 227 § 1 pkt 2 k.p. pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.
Na podstawie art. 228 § 3 k.p. Minister Pracy i Polityki Społecznej w dniu 29 listopada 2002 r. wydał rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.) - dalej r.n.d.s., określające wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i natężeń (NDN) i dla poszczególnych czynników szkodliwych dla zdrowia. Wykaz zawarty w r.n.d.s. jest źródłem wiedzy dla pracodawców na temat rodzajów czynników szkodliwych, występujących w środowisku pracy, które to czynniki powinni wskazywać w celu ustalenia ich normatywów przez uprawnione laboratoria. Ponadto jest on dla nich także podstawą do porównania wyników ustalonych w zakładzie pracy z prawnie wiążącymi normatywami higienicznymi. Takie porównanie służy następnie podejmowaniu stosownych działań profilaktycznych, a jednym z nich jest właśnie ograniczenie czasu narażenia pracownika w ciągu zmiany roboczej.
Pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia, dotyczą szczególne regulacje czasu pracy.
W myśl art. 148 pkt 1 k.p. w systemach i rozkładach czasu pracy takich jak: równoważny czas pracy (art. 135-137 k.p.), pracy w ruchu ciągłym i prac, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności (art. 138 k.p.), a także systemów skróconego tygodnia pracy (art. 143 k.p.) oraz pracy weekendowo-świątecznej (art. 144 k.p.), czas pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia nie może przekraczać 8 godzin. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy.
Ponadto, zgodnie z art. 151 § 2 k.p., pracodawca nie może zatrudniać pracowników w godzinach nadliczbowych w przypadku, gdy na ich stanowiskach pracy występują przekroczenia NDS lub NDN czynników szkodliwych dla zdrowia. Przepis ten nie dotyczy jedynie przypadków, w których występuje konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Data publikacji: 31 października 2013 r.