BHP i prawo pracy: BHP w sektorze hotelarskim, restauracyjnym i gastronomicznym

Sektor hotelarski, restauracyjny i gastronomiczny (HORECA) jest w Europie jednym z sektorów, w których powstaje najwięcej miejsc pracy. Zatrudnionych jest w nim prawie 8 milionów osób. Podkreśla to znaczenie odpowiedniego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz zapobiegania zagrożeniom pod względem wypadków przy pracy i chorób zawodowych w tym sektorze.

Sektor HORECA obejmuje głównie restauracje i bary, w których znajduje się trzy czwarte miejsc pracy. Inni pracodawcy w tym sektorze to ośrodki campingowe, schroniska młodzieżowe i kafeterie. Przeważają przedsiębiorstwa niewielkie, zatrudniające mniej niż 10 osób. Kobiety stanowią nieco ponad połowę siły roboczej. Zazwyczaj jest to zatrudnienie czasowe, w nieregularnych godzinach, nisko płatne i o małych perspektywach zawodowych. W sektorze pracuje wysoki odsetek ludzi młodych. Cechy charakterystyczne sektora HORECA, które mogą mieć ujemny wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy (BHP), są następujące: duże obciążenie pracą; wydłużony czas pozostawania w pozycji stojącej i nieruchomej; kontakt z klientami (niekiedy trudnymi); wysoki wskaźnik pracy wieczorami i w weekendy, co zakłóca równowagę między pracą a życiem osobistym pracownika; wysoki poziom stresu; monotonna praca; molestowanie, a nawet przemoc ze strony klientów, współpracowników i pracodawców; dyskryminacja kobiet i osób z innych krajów.

Źródło: www.osha.europa.eu/pl, stan z dnia 29 lipca 2013 r.

Szkolenia BHP już w sierpniu

Izba Rzemieślnicza w Opolu zaprasza w sierpniu na szkolenia okresowe BHP dla wszystkich grup pracowniczych. 

Terminy szkoleń dopasowujemy do indywidualnych potrzeb uczestników. Miejsce szkoleń Izba Rzemieślnicza w Opolu, ul. Katowicka 55. Przy zorganizowanej grupie możliwy dojazd na miejsce bezpośrednio do firmy czy zakładu.

Zbliża się okres kiedy pracodawcy podpisują umowy z pracownikami młodocianymi co wiąże się z przeprowadzeniem szkoleń wstępnych z zakresu bhp dla nowo zatrudnionych pracowników dlatego informujemy też o możliwości przeprowadzenia instruktażu ogólnego przez naszego specjalistę ds. bhp.

Więcej informacji nt. szkoleń na stronie internetowej:

www.izbarzem.opole.pl/szkolenia-w-zakresie-bezpieczenstwa-i.html

W sprawach szkoleń prosimy kontaktować się z:

Damian Ozorkiewicz

tel.: 77 454 31 73 wew. 20 lub 22 damian.ozorkiewicz@izbarzem.opole.pl

BHP i prawo pracy: Kontrole bez uprzedzenia będą dezorganizowały prace przedsiębiorstw

Ekspert Pracodawców RP Wioletta Żukowska negatywnie ocenia pomysł Państwowej Inspekcji Pracy, dotyczący kontroli legalności zatrudnienia bez konieczności wcześniejszego uprzedzenia o tym pracodawców. – Zamiast stosować represje, lepiej zastanówmy się nad tym, jak zmienić prawo, tak aby ułatwić przedsiębiorcom prowadzenie działalności – mówi Żukowska.

– Brak wcześniejszej informacji o kontroli przeprowadzanej przez PIP może spowodować dezorganizację pracy w firmie, a przecież celem obowiązującego prawa w tym zakresie jest właśnie zapobieżenie takiej sytuacji – mówi Wioletta Żukowska. Przypomina też, że – zgodnie z art. 79 ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – kontrolę przeprowadza się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Dzięki tak skonstruowanemu przepisowi dla pracodawcy kontrola nie musi być uciążliwa i daje mu możliwość zapewnienia normalnego toku pracy. Poza tym należy pamiętać, że choć pracodawca jest o kontroli wcześniej poinformowany, to jednak nie zna dokładnej daty jej przeprowadzenia. Warto również przypomnieć o tym, że w uzasadnionych przypadkach – np. zagrożenia życia czy zdrowia oraz na mocy Konwencji MOP nr 81 dotyczącej inspekcji pracy w przemyśle i handlu – taka kontrola może zostać wszczęta bez wcześniejszego uprzedzenia.

– Trzeba mieć także na uwadze fakt, że pracodawca w Polsce musi być przygotowany na kontrole ze strony wielu niezależnych od siebie instytucji, np. urzędu skarbowego, ZUS czy inspekcji pracy – przypomina Żukowska. Wprawdzie przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art. 83 ust. 1) wprowadzają maksymalne terminy czasu trwania kontroli w ciągu roku kalendarzowego u danego pracodawcy, jednak dotyczą one wyłącznie konkretnej instytucji, a nie wszystkich organów przeprowadzających kontrole. – Oznacza to, że w praktyce kontrola prowadzona przez różne podmioty może trwać nieprzerwanie, a przepisy mające chronić przedsiębiorców de facto nie obowiązują. Dlatego postulujemy ograniczenie łącznego czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w ciągi roku – dodaje ekspert organizacji.

W opinii Wioletty Żukowskiej wymuszanie przestrzegania prawa poprzez system wzmożonych kontroli nie przystaje do zasad funkcjonowania państwa demokratycznego. – Zamiast zwiększać kontrole, które są skierowane przeciwko przedsiębiorcom, lepiej skupić się na stworzeniu optymalnych warunków do prowadzenia firm. Mamy nadzieję, że Ministerstwo Gospodarki, które przecież hołduje idei deregulacji, nie poprze przepisów mogących zwiększyć skalę represji wobec przedsiębiorców – kończy Żukowska.

Informację na ten temat opublikował „Dziennik Gazeta Prawna”.

Źródło: www.pracodawcyrp.pl, stan z dnia 26 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Projekt rozporządzenia ws. najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

Zmianę najwyższego dopuszczalnego stężenia niektórych substancji chemicznych oraz uporządkowanie ich wykazu przewiduje projekt nowego rozporządzenia w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

W uzasadnieniu do projektu Minister Pracy i Polityki Społecznej podkreślił, że obecnie obowiązujące rozporządzenie z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833, z późn. zm.) było już pięciokrotnie zmieniane, przez co utraciło redakcyjną przejrzystość, a korzystanie z niego stało się utrudnione. Chodzi w szczególności o załączony do rozporządzenia (część A załącznika nr 1) wykaz substancji chemicznych, dla których określono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń. Rozszerzenie tego katalogu z 441 do 518 pozycji zaburzyło jego porządek alfabetyczny i utrudnia wyszukiwanie poszczególnych substancji.

W projekcie przewidziano także wprowadzenie w załączniku nr 1: zmian wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla 19 substancji chemicznych i dla niektórych z nich najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh); wartości NDS i NDSCh dla 6 nowych substancji chemicznych, dotychczas nieuwzględnionych w wykazie; definicji frakcji aerozoli (wdychalnej, torakalnej i respirabilnej).

W załączniku nr 2 do rozporządzenia, w części E „Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz – 300 GHz”, wprowadzono nieznaczne korekty redakcyjne i zmiany niektórych zapisów zgodnie z Polskimi Normami i zaleceniami międzynarodowymi w tym zakresie.

Projekt rozporządzenia został skierowany do konsultacji społecznej i międzyresortowej.

Źródło: www.legislacja.rcl.gov.pl, stan z dnia 24 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Jak urozmaicić pracę monotonną?

Obowiązek organizowania pracy w sposób zapewniający zmniejszenie jej uciążliwości, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie wynika z art. 94 pkt 2a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p.
Warto o tym obowiązku pamiętać w momencie projektowania i urządzania stanowisk pracy. Jest wówczas możliwe najefektywniejsze zaprojektowanie stanowisk, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także technologii. Zmniejszenie uciążliwości pracy najłatwiej osiągnąć, stosując nowoczesne rozwiązania techniczne i organizacyjne, uwzględniające możliwości psychofizyczne pracownika.

BHP i prawo pracy: Raport OECD: w przyszłym roku wzrost bezrobocia w Polsce

Z prognozy opublikowanego raportu OECD – Perspektywa Zatrudnienia 2013 wynika, że Polska znalazła się w grupie sześciu krajów UE, w których bezrobocie w przyszłym roku będzie rosło.

W Polsce, według metodologii OECD, w 2012 r. stopa bezrobocia wyniosła 10,1 proc., a w 2014 r. ma osiągnąć 11,3 proc. Średni poziom bezrobocia w 34 należących do UE krajach spadnie w ciągu najbliższych 18 miesięcy bardzo nieznacznie – z 8 proc. notowanych w maju tego roku do 7,8 proc. na koniec 2014 r. Oznacza to, że bez pracy będzie około 48 mln osób - o 16 mln więcej niż przed kryzysem.

Źródło: www.solidarnosc.org.pl, stan z dnia 19 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Rok Rodziny - realizacja zapowiedzi prorodzinnych z tzw. II expose

W październiku 2012 r. przy okazji tzw. II expose rząd zapowiedział realizację 5 kluczowych rozwiązań na rzecz rodzin, które odpowiadają 5 etapom życia młodych ludzi. 

Jak przebiega realizacja zapowiedzi prorodzinnych z tzw. II expose?

Roczne urlopy rodzicielskie

Urlop rodzicielski to urlop płatny, w trakcie którego przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% lub 60%. Rodzice mogą dzielić pomiędzy siebie czas spędzony z dzieckiem. Informacje o tym, z jakich części składa się urlop dla rodziców można znaleźć tutaj (kalendarz urlopu): www.rodzicielski.gov.pl/urlop-rodzicielski

Roczne urlopy rodzicielskie funkcjonują od 17 czerwca 2013 r. i obejmują wszystkie dzieci urodzone po 1 stycznia 2013 r.

Dofinansowanie in vitro

W lipcu ruszył rządowy „Program - Leczenie Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016”. W ciągu 3 lat Program obejmie ok. 15 tys. par, a każda z nich będzie mogła skorzystać z dofinansowania 3 cykli leczniczych. Po raz pierwszy zabiegi te są finansowane z budżetu państwa.

Para, która chce skorzystać z Programu, powinna się zgłosić do jednego z ośrodków, które podpisały umowy z Ministerstwem Zdrowia. Decyzja o kwalifikacji pary do Programu jest równoznaczna z dofinansowaniem leczenia. Program funkcjonuje od 1 lipca 2013 r.

Więcej żłobków

Nowelizacja ustawy żłobkowej ułatwi samorządom tworzenie nowych placówek, przede wszystkim dzięki zmianie zasad ich dofinansowania. Do tej pory dotacje z budżetu państwa na żłobki wynosiły 50%, a będą wynosić do 80%. W 2013 r. resort pracy przeznacza na ten cel 90 mln zł. Nowelizacja ustawy została podpisana przez prezydenta 25 czerwca 2013 r. i weszła w życie 13 lipca 2013 roku.

Przedszkola za złotówkę

Już od września 2013 r. rodzice za pobyt dziecka w przedszkolu będą płacić mniej. Minimum 5 godzin będzie nadal bezpłatnych, ale za każdą kolejną rodzice zapłacą maksymalnie 1 zł. Do tej pory opłaty za dodatkowe godziny były ustalane przez samorządy i sięgały nawet 3,98 zł. Na dodatkowe godziny opieki przedszkolnej, a także ułatwienie dostępu do edukacji przedszkolnej samorządy dostaną dotację z budżetu państwa. Ustawa „przedszkolna” została podpisana przez prezydenta 26 czerwca 2013 r. Nowe zasady będą obowiązywać już od 1 września 2013 r.

Program „Mieszkanie dla młodych”

Pomoc państwa będzie polegała na dofinansowaniu wkładu własnego na zakup mieszkania. Dodatkowo rodziny, w których pojawi się trzecie lub kolejne dziecko będą mogły otrzymać pomoc na wcześniejszą spłatę części kapitału kredytu. Program ma trwać 5 lat - do 2018 r.

Projekt ustawy został już przyjęty przez rząd. Obecnie trwają nad nim prace w parlamencie. Planowana data wejścia w życie programu to styczeń 2014 r.

Źródło: www.mpips.gov.pl, stan z dnia 19 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Rada Ministrów za wdrożeniem kolejnego etapu programu „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”

Rada Ministrów podjęła we wtorek uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” – III etap, okres realizacji: lata 2014-2016, przedłożoną przez ministra pracy i polityki społecznej.

Trzeci etap realizacji programu na lata 2014-2016 jest kontynuacją programów z lat poprzednich: 2008-2010 (etap I) i 2011-2013 (etap II). Na jego realizację z budżetu państwa przeznaczone zostanie 93,5 mln zł.

Podstawowym zadaniem programu jest opracowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych i technicznych oraz rozwój nowych wyrobów i technologii, które - wykorzystane w praktyce - przyczynią się do znacznego ograniczenia liczby zatrudnionych w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. Spowoduje to też ograniczenie wypadków przy pracy, chorób zawodowych i związanych z tym strat ekonomicznych oraz społecznych.

Realizacja programu pozwoli m.in.:

• zwiększyć skuteczność prewencji w sferze zagrożeń zawodowych w przedsiębiorstwach, z uwzględnieniem zachowania zdolności do pracy w wydłużonym okresie aktywności zawodowej;
• podnieść jakość zarządzania bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w przedsiębiorstwach, z uwzględnieniem przedłużonej aktywności zawodowej;
• uwzględnić nowoczesne spojrzenie na problematykę bezpieczeństwa pracy i ergonomii w programach nauczania oraz doskonalić kompetencje zawodowe służb specjalistycznych;
• poszerzyć ofertę polskiego przemysłu producentów środków ochrony indywidualnej, a w konsekwencji poprawić bezpieczeństwo pracowników;
• kontynuować prace legislacyjne, które zapewnią zgodność polskiego prawa z unijnym w dziedzinie BHP;
• rozwinąć krajowy system oceny zgodności wyrobów i usług, zgodnie z wymogami dyrektyw unijnych;
• zapewnić aktywne uczestnictwo Polski w międzynarodowej i europejskiej współpracy w zakresie badań naukowych, a także wymianie dobrych praktyk w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii;
• zwiększać skuteczność działań informacyjnych i promocyjnych w zakresie BHP, w tym rozwój działalności polskiego Krajowego Punktu Centralnego Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.

Założono, że w ciągu 5 lat od zakończenia realizacji programu o 30 proc. zostanie ograniczone ryzyko narażenia zatrudnionych na działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych. Oczekuje się, że dzięki temu spadnie liczba wypadków przy pracy: śmiertelnych o 24 proc., ciężkich o 33 proc., a chorób zawodowych o 29 proc.

Powinny się także zmniejszyć koszty ponoszone przez państwo i społeczeństwo z powodu zagrożeń zawodowych, zwłaszcza że straty wynikające z nieodpowiednich warunków pracy w Polsce są znaczne. Świadczą o tym wydatki z funduszu ubezpieczenia wypadkowego ZUS, związane z wypadkami i chorobami zawodowymi, które w 2011 r. wyniosły 5,1 mld zł, w 2012 r. – 5,2 mld zł.

W najbliższych latach, z powodu wydłużenia aktywności zawodowej do 67 roku życia, podstawowym zadaniem będzie stworzenie odpowiednich warunków pracy dla osób starszych. Należy też zwrócić szczególną uwagę na właściwe przygotowanie do pracy ludzi młodych, którzy najczęściej ulegają wypadkom przy pracy. Ponad 25 proc. poszkodowanych w wypadkach przy pracy to osoby poniżej 30 roku życia, a ponad 30 proc. poszkodowanych to osoby o stażu krótszym niż rok (dane GUS za 2012 r.).

Na szczególną uwagę zasługuje też tworzenie psychospołecznego środowiska pracy. Niekorzystny obraz warunków pracy w Polsce pokazuje raport z Europejskiego Badania Warunków Pracy, przeprowadzonego w 2010 r.

Źródło: www.premier.gov.pl, stan z dnia 17 lipca 2013 r.

Trwa rekrutacja do projektu "Inwestycje POdKLucz drogą do przetrwania firm budowlanych w warunkach spowolnienia gospodarczego"

Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku serdecznie zaprasza do wzięcia udziału w bezpłatnych szkoleniach (pomoc de minimis) organizowanych w ramach Projektu „Inwestycje POdKLucz drogą do przetrwania firm budowlanych w warunkach spowolnienia gospodarczego” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Grupę docelową projektu stanowi 60 Mikro, Małych i Średnich przedsiębiorstw świadczących usługi budowlane z obszaru województwa opolskiego oraz ich 70 Pracowników,w tym 35 o wykształceniu co najwyżej średnim i 15 w wieku powyżej 50.

Zakres szkoleń obejmuje następujące zagadnienia:

- Monter rusztowań (80 godzin, 10 dni, 15 osób)

Nabyte uprawnienia: zaświadczenie uprawniające do montażu rusztowań zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 20 września 2011r. (Dz.U.Nr 118,poz.1263). Szkolenie kończy się egzaminem państwowym.

- Operator wózków widłowych (64 godziny, 8 dni, 15 osób)

Nabyte uprawnienia: zaświadczenie o ukończeniu szkolenia potwierdzające nabycie kwalifikacji zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 10 maja 2002r. (Dz.U.Nr 70, poz. 650).

- Posadzkarz (Monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie)

Teoria 48 godzin, praktyka 46 godzin, 12 dni, 16 osób

Nabyte uprawnienia: tytuł mistrza w zawodzie posadzkarz zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005r. (Dz.U.Nr 215, poz.1820).

- Murarz (Teoria 48 godzin, praktyka 60 godzin, 14 dni, 16 osób)

Nabyte uprawnienia: tytuł mistrza w zawodzie murarz zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005r. (Dz.U.Nr 215, poz. 1820).

- Docieplenia budynków (Teoria 48 godzin, praktyka 60 godzin, 22 dni, 15 osób)

Nabyte uprawnienia: zaświadczenie o ukończeniu szkolenia zgodnie z wzorem Ministra Edukacji Narodowej potwierdzające nabyte umiejętności.

- Monter suchej zabudowy (108 godzin, 15 osób, 25 dni)

Nabyte uprawnienia: zaświadczenie o ukończeniu szkolenia zgodnie z wzorem Ministerstwa Edukacji Narodowej potwierdzające nabyte umiejętności.

- Uprawnienia gazowe E+D, elektryczne do 1kV (pomiar, dozór+eksploatacja) -30 godzin, 15 osób, 8 dni

Nabyte uprawnienia: świadectwo kwalifikacji zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 28 kwietnia 2003r. (Dz.U.Nr 89, poz. 828). Szkolenie kończy się egzaminem państwowym.

Dokumenty rekrutacyjne można pobrać ze strony internetowej Projektu: www.podklucz.cechprudnik.eu lub w Biurze Projektu (Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców, ul. Łukowa 1, 48-200 Prudnik).

Warunkiem uczestnictwa w szkoleniach jest otrzymanie potwierdzenia o zakwalifikowaniu Uczestnika do projektu.

Szczegółowych informacji udziela:

Zbigniew Lachowicz

Kierownik Projektu

tel. kom. 600 429 548

tel. 77 436 39 26

e-mail: podklucz@cechprudnik.eu

BHP i prawo pracy: ZUS: obsługa reklamacji w zakresie błędów popełnianych przez instytucje obsługujące wpłaty składek

Od lipca 2013 r. obsługa reklamacji w zakresie błędów popełnianych przez instytucje obsługujące wpłaty składek, obejmujące zwrot wpłat przekazanych nadmiarowo, wpłat nienależnych oraz zwrot nadpłat powstałych w wyniku ich przekazania, będzie realizowana w terenowych jednostkach organizacyjnych ZUS, według właściwości miejscowej płatnika składek, na którego koncie została zaewidencjonowana wpłata.

Z uwagi na powyższe wnioski dotyczące zwrotu nadpłat należy kierować do Oddziałów ZUS właściwych ze względu na siedzibę płatnika składek.

Źródło: www.zus.pl, stan z dnia 15 lipca 2013 r.

Możliwość składania wniosków o przyznanie pomocy za pośrednictwem Fundacji Euro-Country - Partnerstwo dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich

Fundacja Euro-Country Partnerstwo dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich działające na obszarze gmin: Polska Cerekiew, Cisek, Bierawa, Reńska Wieś, Pawłowiczki, Lubrza, Głogówek informuje o możliwości składania za jej pośrednictwem wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 4.1/413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 na:

1. Operacje, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”
2. Operacje, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”
   

   
   Limit dostępnych środków dla przedsiębiorców oraz osób zakładających działalność:

   994 223 zł

Termin składania wniosków: 16.07.2013 r. – 31.07.2013 r.

Miejsce składania wniosków:

wypełnione wnioski wraz z załącznikami należy składać bezpośrednio w siedzibie LGD: Fundacja Euro-Country - Partnerstwo dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich w Zakrzowie, ul. Parkowa 23, II piętro (boczna klatka schodowa), od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 16.00

Szczegółowa informacja o konkursie znajduje się TUTAJ

Zapraszamy także na stronę:

http://www.euro-country.pl/

BHP i prawo pracy: Będzie reforma urzędów pracy

Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw, przedłożone przez ministra pracy i polityki społecznej. Reforma ma przynieść większą efektywność urzędów pracy i lepiej dopasowane oferty dla bezrobotnych.

Reforma zakłada:

1. Premiowanie najefektywniejszych urzędów

Reforma zakłada wprowadzenie mechanizmu uzależniającego wysokość środków przyznawanych na wynagrodzenia pracowników urzędów pracy od efektów działania tych instytucji. Ma to poprawić efektywność działania urzędów pracy oraz standardów obsługi ich klientów.

Ma się także zmienić sposób ustalania środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej w województwie, z uwzględnieniem efektywności działań aktywizacyjnych urzędów pracy.

2. Konkretne rozwiązania dla konkretnego bezrobotnego

Poprawa jakości usług świadczonych przez powiatowy urząd pracy będzie realizowana przez adresowanie konkretnych rozwiązań do konkretnego bezrobotnego. Bezrobotny, w zależności od potrzeb i możliwości aktywizacyjnych, zostanie przypisany do jednego z trzech profili. W pierwszym profilu będą bezrobotni aktywni, dla których podstawowym wsparciem będą usługi pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, i w bardzo ograniczonym zakresie inne formy wsparcia. Do drugiego profilu wejdą bezrobotni wymagający wsparcia, którzy korzystać będą ze wszystkich usług i instrumentów rynku pracy, jakie oferują powiatowe urzędy pracy. Trzeci profil będzie dla bezrobotnych oddalonych od rynku pracy (długotrwale bezrobotnych), czyli takich, którzy z różnych powodów są zagrożeni wykluczeniem społecznym, i takich, którzy z własnego wyboru nie podejmują zatrudnienia lub uchylają się od legalnej pracy.

3. Pomoc w powrocie na rynek pracy

W założeniach do reformy zaproponowano wprowadzenie nowych narzędzi, takich jak: grant na telepracę, świadczenie aktywizacyjne, pożyczka z Funduszu Pracy na stworzenie stanowiska pracy lub podjęcie działalności gospodarczej, a także szkolenia organizowane w ramach trójstronnych umów szkoleniowych zawieranych między starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową.

Taka forma pomocy ma dotyczyć głównie osób młodych, osób powyżej 50. roku życia, rodziców powracających po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci.

Przewidziano również nowe instrumenty wspierające zatrudnienie ludzi młodych na rynku pracy. Planowane jest wprowadzenie rozwiązań aktualnie testowanych przez projekt pilotażowy „Twoja Kariera – Twój Wybór”. Program adresowany jest do bezrobotnych, którzy nie przekroczyli 30. roku życia. Ma im pomóc przełamać bariery utrudniające wejście na rynek pracy. Proponuje się też zwolnienie pracodawców, którzy zatrudnią bezrobotnych do 30. roku życia, z obowiązku opłacania za nich składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zaplanowano refundację pracodawcy kosztów poniesionych składek na ubezpieczenia społeczne za bezrobotnych do 30. roku życia, podejmujących pierwszą pracę. Rozwiązanie to ułatwi takim osobom zdobycie stażu zawodowego. Wspierani będą pracodawcy zatrudniający bezrobotnych po 50 roku życia.

W planach jest także utworzenie Krajowego Funduszu Szkoleniowego ze środków Funduszu Pracy, z którego dofinansowywane będzie kształcenie i szkolenie pracowników.

Proponowane regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2014 r., z wyjątkiem zmian dotyczących zapewnienia PUP, WUP, wojewodzie i ministrowi pracy dostępu do danych zgromadzonych na koncie ubezpieczonego (te zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2015 r.) oraz zmian dostosowujących przepisy ustawy do ustawy z 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (planowany początek obowiązywania tych zmian to 1 stycznia 2016 r.).

Źródło: www.premier.gov.pl, stan z dnia 10 lipca 2013 r.

KURS PEDAGOGICZNY DLA INSTRUKTORÓW PRAKTYCZNEJ NAUKI ZAWODU – ZAPISY

Izba Rzemieślnicza w Opolu informuje, że prowadzi nabór na kolejny kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu. Przygotowanie pedagogiczne jest jedną z kwalifikacji, które musi posiadać mistrz szkolący chcący przyjąć pracowników młodocianych na praktyczną naukę do swojego zakładu. Pracodawcy podpisują umowy z pracownikami młodocianymi od września więc zainteresowanych prosimy o kontakt z wydziałem oświaty izby rzemieślniczej

77 454 31 73 wew. 20 lub 22.

Kurs trwa około 4 tygodni, a całkowity koszt kursu wynosi 770 zł.

BHP i prawo pracy: W czerwcu niższe bezrobocie

MPiPS poinformowało, że w czerwcu stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 13,2%. W porównaniu do maja br. to spadek o 0,3 punktu procentowego.

Liczba bezrobotnych w końcu czerwca 2013 roku wyniosła 2 112,3 tys. osób (na podstawie informacji nadesłanych przez wojewódzkie urzędy pracy) i w porównaniu do końca maja br. roku spadła o 64,0 tys. osób (o 2,9%). Dla porównania w analogicznym okresie ubiegłego roku (czerwiec 2012 – maj 2012) odnotowano spadek liczby bezrobotnych o 49,5 tys. (o 2,5%). Zatem drugi miesiąc z kolei spadek liczby bezrobotnych był silniejszy niż przed rokiem.

BHP i prawo pracy: Więcej środków na wspieranie rozwiązań na rzecz godzenia życia zawodowego i rodzinnego

MPiPS poinformowało o zwiększeniu środków na projekty wybrane w ramach konkursu „Wspieranie rozwiązań na rzecz godzenia życia zawodowego i rodzinnego”. Na ten cel zostanie przeznaczonych dodatkowe 37 mln zł, co po zsumowaniu z podstawową alokacją da kwotę 87 mln zł.

W związku ze zwiększeniem alokacji i oszczędnościami wygenerowanymi w ramach poprzedniego konkursu realizowanego w ramach Działania 1.5 PO KL, MPiPS podejmie negocjacje z kolejnymi Wnioskodawcami znajdującymi się na liście rankingowej projektów, które pozytywnie przeszły ocenę merytoryczną w ramach konkursu nr DWF_1.5_2_2012 pt. „Wspieranie rozwiązań na rzecz godzenia życia zawodowego i rodzinnego”.

W konkursie dofinansowanie otrzymują projekty zakładające:

- wdrażanie i upowszechnianie rozwiązań służących godzeniu życia zawodowego i rodzinnego oraz wspierających powrót do pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci poprzez: wsparcie tworzenia i funkcjonowania żłobków oraz klubów dziecięcych; wsparcie usług świadczonych przez dziennego opiekuna,

- upowszechnianie idei równych szans, w tym m.in. poprzez organizowanie ogólnopolskich kampanii informacyjno-promocyjnych z wykorzystaniem dostępnych środków masowego przekazu oraz nowoczesnych metod komunikacji, identyfikację i promocję najlepszych praktyk oraz prowadzenie działalności informacyjno-doradczej w obszarze równego dostępu do zatrudnienia.

Źródło: www.mpips.gov.pl, stan z dnia 8 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Nowa dyrektywa ws. BHP przy narażeniu na pola elektromagnetyczne

Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę określającą minimalne wymagania ochrony pracowników narażonych na kontakt z polami elektromagnetycznymi.

Według nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (Dz. Urz. UE L 179 z 29.06.2013 r., s. 1) poziom narażenia na pola elektromagnetyczne powinien być ograniczany m.in. poprzez właściwe projektowanie miejsc pracy i odpowiednią konserwację sprzętu roboczego. Ponadto obowiązkiem pracodawców jest podejmowanie niezbędnych działań zapewniających eliminację lub ograniczenie do minimum zagrożeń w miejscu pracy z powodu pól elektromagnetycznych. Dyrektywa określa także graniczne dopuszczalne poziomy oddziaływania (GPO), na które może być narażony pracownik, problematykę szkolenia i informowania podwładnych oraz profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Omawiana dyrektywa uchyliła dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/40/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. (Dz. Urz. UE L 159 z 30.04.2004, s. 1). Termin jej transpozycji upływa 1 lipca 2016 r.

Źródło: www.eur-lex.europa.eu, stan z dnia 8 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Obowiązek zapewnienia pracownikom wody i napojów

Letnie upały zwiększają zapotrzebowanie naszych organizmów na wodę. Zgodnie z § 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom dostateczną ilość wody nadającej się do picia oraz wodę do celów higieniczno-sanitarnych, gospodarczych i przeciwpożarowych. Woda do picia to głównie woda „na herbatę” oraz woda mineralna dostarczana w butelkach.

Ilość wody do celów higieniczno-sanitarnych przypadająca dziennie na każdego pracownika jednocześnie zatrudnionego nie może być mniejsza niż: 120 l – na pracownika zatrudnionego przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków; 90 l – na jednego pracownika wykonującego prace brudzące, wykonywane w wysokiej temperaturze lub wymagające zapewnienia należytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z natrysków; 30 l - przy innych pracach. Woda do mycia, doprowadzona do umywalek, natrysków i brodzików przy stosowaniu centralnej regulacji lub zbiorowego mieszania wody, powinna mieć temperaturę od 35°C do 40°C, a w przypadku indywidualnego mieszania wody - od 50°C do 60°C.

Niezależnie od ilości wody niezbędnej do celów higieniczno-sanitarnych, pracodawca powinien zapewnić wodę niezbędną do utrzymania czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na każdy metr kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na każdy metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (utwardzone ulice, place itp.) oraz podlewania zieleni.

Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy, a zbiorniki, przewody i miejsca czerpania wody powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniem lub zakażeniem. Czerpanie wody ze zbiorników powinno odbywać się wyłącznie z zaworów czerpalnych. Miejsca czerpania wody nienadającej się do picia powinny być oznakowane odpowiednim znakiem „woda niezdatna do picia”.

Ponadto, zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) oraz § 112 r.b.h.p. pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych - oprócz wody - inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia w napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) – dalej r.p.p.n.

Zgodnie z r.p.p.n. pracodawca powinien zapewnić napoje pracownikom zatrudnionym w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25oC, w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000, przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10oC lub powyżej 25oC, przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet oraz na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28oC.

Pracodawca zapewnia pracownikom napoje w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a w przypadku mikroklimatu gorącego napoje powinny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy. Napoje powinny być wydawane pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie i dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.

Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać napoje, oraz szczegółowe zasady ich wydawania, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - pracodawca po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Pracodawca powinien zapewnić zachowanie odpowiednich warunków higieniczno-sanitarnych przygotowywania oraz spożywania posiłków i napojów. Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.

BHP i prawo pracy: Rząd rozpoczął debatę o systemie emerytalnym

Na posiedzeniu Rady Ministrów, które odbyło się 2 lipca, rząd zapoznał się z przeglądem systemu emerytalnego, przeprowadzonego przez ministerstwa: pracy i polityki społecznej oraz finansów. Główny wniosek płynący z przeglądu to konieczność zmian Otwartych Funduszy Emerytalnych. Dokument zostanie przyjęty przez Radę Ministrów, gdy ministrowie: pracy i polityki społecznej oraz finansów przedstawią jedną rekomendację zmian w systemie emerytalnym.

Z raportu wynika, że wprowadzenie OFE kosztowało przyszłych emerytów ponad 17 mld zł. Pobierane opłaty nie zależały od osiąganych wyników inwestycyjnych. Koszty funkcjonowania OFE były ponad stokrotnie wyższe niż Funduszu Rezerwy Demograficznej (zarządzanego przez ZUS). Stopy zwrotu osiągane przez OFE były niższe od waloryzacji kont w ZUS i wyników Funduszu Rezerwy Demograficznej. Bez OFE dług publiczny byłby niższy. Fundusze miały jednak pozytywny wpływ na rozwój rynku kapitałowego. W 2012 r. osiągnęły 18 proc. udział w kapitalizacji warszawskiej giełdy. Z powodu rosnącego limitu na inwestycje w akcje, OFE pozostaną ważnym graczem na GPW.

W raporcie zarekomendowano do przeanalizowania trzy propozycje zmian w systemie emerytalnym:

1. Pierwsza polega na likwidacji nieakcyjnej części OFE. Obligacje byłyby przeniesione z OFE na subkonto w ZUS. Tam byłyby waloryzowane o wysokość średniego nominalnego wzrostu gospodarczego za ostatnie 5 lat.

2. Druga propozycja to dobrowolność udziału w OFE. W tym wariancie osoby, które zaczynają pracę mogłyby wybrać OFE. Jeśli nie dokonają wyboru funduszu, ich składka w całości powędruje do ZUS. Osoby już odprowadzające składkę, zdecydują czy zostać w OFE czy przenieść składki do ZUS. Na decyzję o pozostaniu w OFE miałyby 3 miesiące. W przyszłości mogłyby zmienić tę decyzję i przejść do ZUS. Składki pozostałych osób zostaną przeniesione do ZUS.

3. Trzecia propozycja to także dobrowolność udziału w OFE, ale z dodatkową składką. Jeśli ubezpieczony wybierze ZUS to tam trafi całość jego składki – 19,52 proc. Jeśli chce oszczędzać w OFE, to będzie musiał przekazywać do funduszu dodatkową składkę (2 proc.). W tym wariancie do ZUS trafi 17,52 proc. składki i 4 proc. do OFE (2 proc. pozostałe i 2 proc. dodatkowe). W efekcie na emeryturę odkładane będzie 21,52 proc.

Dokument rekomenduje także wypłacanie emerytur z OFE przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Środki zgromadzone w OFE na 10 lat przed emeryturą byłyby stopniowo przenoszone do ZUS.

Więcej:www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu/przeglad-funkcjonowania-systemu-emerytalnego.html

Źródło: www.premier.gov.pl, stan z dnia 3 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Statystyka wypadków przy pracy w I kwartale 2013 r.

W I kwartale 2013 r. odnotowano 17.641 wypadków przy pracy, co daje ok. 196 wypadków dziennie z tego:

wypadki lekkie – 17.484, co daje ok. 194 wypadki dziennie;

wypadki ciężkie – 98, co daje ok. 1 wypadku dziennie;

wypadki śmiertelne – 59, co daje ok. 0,65 wypadku dziennie,

z tego:

kobiety – 6.317 co daje 70,1 wypadku dziennie;

młodociani 17.

Do najczęstszych przyczyn wypadku należało m.in.:

nieprawidłowe zachowanie pracownika – 19.172 przypadki;

niewłaściwy stan czynnika materialnego (w tym wady konstrukcyjne, niewłaściwa eksploatacja, wady materiałowe) – 2.921 przypadków;

brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym – 2.213 przypadków;

niewłaściwe samowolne zachowanie się pracownika – 2.289 przypadków;

nieprawidłowa organizacja stanowisk pracy – 1.840 przypadków;

niewłaściwa organizacja pracy – 1.559 przypadków;

wady materiałowe czynnika materialnego - 592 przypadki;

stan psychofizyczny pracownika – 556 przypadków;

nieużywanie sprzętu ochronnego – 476 przypadków.

Najczęstszymi wydarzeniami powodującymi uraz były m.in.:

uderzenie przez obiekt w ruchu – 2.513 przypadków;

kontakt z przedmiotem ostrym, szorstkim, chropowatym – 1.893 przypadki;

uwięzienie, zmiażdżenie – 882 przypadki;

przejaw agresji ze strony człowieka lub zwierzęcia - 429 przypadków;

kontakt z płomieniem, gorącymi przedmiotami – 210 przypadków.

Biorąc pod uwagę wiek zatrudnionych ogółem liczba wypadków przedstawia się następująco:

Poniżej 18 – 17 wypadków;

18 – 19 - 68 wypadków;

20 - 29 – 3.560 wypadków;

30 – 39 – 4.661 wypadków;

40 – 49 – 4.081 wypadków;

50 – 54 – 2.251 wypadków;

55 – 59 – 2.211 wypadków;

60 – 64 - 680 wypadków;

65 i więcej - 112 wypadków.

Źródło: dane Głównego Urzędu Statystycznego, stan z dnia 2 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: ZUS - informacja o stanie konta ubezpieczonego w nowej szacie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczyna wysyłkę Informacji o stanie konta ubezpieczonego za lata 2011 i 2012. Informacja ma zmienioną szatę graficzną oraz dołączoną wkładkę edukacyjną informującą o najważniejszych elementach obecnego systemu emerytalnego.

Informacja o stanie konta zawiera dane o wysokości:

1) zwaloryzowanego kapitału początkowego,

2) zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne,

3) składek na ubezpieczenie emerytalne w wysokości nominalnej w podziale na miesiące (za rok 2011 i 2012),

4) składek zaewidencjonowanych na subkoncie,

5) zwaloryzowanych składek na subkoncie,

6) hipotetycznej emerytury,

7) składek na OFE.

Wszystkie dane zawarte w Informacji są dostępne on-line na Platformie Usług Elektronicznych (pue.zus.pl), do której wgląd jest całkowicie bezpłatny i w pełni bezpieczny.

Źródło: www.zus.pl, stan z dnia 1 lipca 2013 r.

BHP i prawo pracy: Pomieszczenia higieniczno-sanitarne

Osoby odpowiedzialne w zakładzie pracy za przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny w procesie pracy nie mogą zapominać o licznych obowiązkach w zakresie wymagań, jakim muszą odpowiadać pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla pracowników.

Szkolenia bhp w lipcu

Izba Rzemieślnicza zaprasza na szkolenia okresowe bhp dla:

1. Pracodawców

Celem szkolenia okresowego jest przygotowanie pracodawcy do wykonywania ciążących na nim obowiązków w zakresie bhp oraz rozszerzenie i pogłębienie wiedzy i umiejętności nabytych przez osoby kierujące pracownikami podczas szkolenia wstępnego (i ewentualnie szkolenia okresowego w związku z zatrudnieniem na innym stanowisku).
Całe szkolenie trwa 16 godzin, tj. 2 spotkania po 8 godzin (2 dni)
Uczestnicy otrzymują zaświadczenie ukończenia kursu.

2. Pracowników robotniczych

Instruktaż ma na celu aktualizację i uzupełnienie wiedzy i umiejętności w szczególności z zakresu oceny zagrożeń związanych z wykonywaną pracą; metod ochrony przed zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników; kształtowania warunków pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz postępowania w razie wypadku oraz w sytuacjach awaryjnych.

Zajęcia teoretyczne mogą odbywać się w soboty i w niedziele w godzinach pracy lub w godzinach popołudniowych.

Czas trwania szkolenia to 8 godzin.

Uczestnicy otrzymują zaświadczenie ukończenia kursu.

3. Pracowników administracyjno-biurowych

Szkolenie jest przeznaczone dla pracowników administracyjno-biurowych w tym zatrudnionych przy obsłudze monitorów ekranowych, a także pracowników, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Celem szkolenia jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności w szczególności z zakresu:

a) oceny zagrożeń związanych z wykonywaną pracą,

b) metod ochrony przed zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników,

c) kształtowania warunków pracy w sposób zgodny przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

d) postępowania w razie wypadku oraz w sytuacjach awaryjnych.

Szkolenie trwa 8 godzin, tj. 1 dzień.

Uczestnicy otrzymują zaświadczenie ukończenia kursu.

Terminy szkoleń dopasowujemy do indywidualnych potrzeb uczestników.

Miejsce szkolenia: Izba Rzemieślnicza w Opolu, ul.Katowicka 55

Przy zorganizowanej grupie możliwy dojazd do klienta.

W sprawach szkoleń prosimy kontaktować się z

Damian Ozorkiewicz

tel.: 77 454 31 73 wew. 20 lub 22
damian.ozorkiewicz@izbarzem.opole.pl