Wymagania dotyczące bezpieczeństwa
użytkowania maszyn są ujęte m.in. w: rozporządzeniu
Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie
minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U.
Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.) – dalej r.b.h.u.m. oraz w
rozporządzeniu
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.:
Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650) – dalej r.b.h.p.
Żadne z tych rozporządzeń nie
określa formy i sposobu dokumentowania przeprowadzonych przeglądów,
napraw i kontroli. Warto zwrócić uwagę, że według §
26 r.b.h.u.m. w przypadkach, gdy bezpieczeństwo użytkowania
maszyn jest uzależnione od warunków zainstalowania, pracodawca
powinien poddać maszyny wstępnej kontroli po ich zainstalowaniu, a
przed przekazaniem do eksploatacji po raz pierwszy oraz kontroli po
zainstalowaniu na innym stanowisku pracy lub w innym miejscu.
Zgodnie z §
27 r.b.h.u.m. pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny
narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich
stanu technicznego, co może spowodować powstawanie sytuacji
niebezpiecznych, poddane były okresowej kontroli i badaniom, a
także specjalnej kontroli w przypadku możliwości pogorszenia
bezpieczeństwa w związku z modyfikacją maszyny, wydłużonego
czasu postoju maszyny, niebezpiecznych uszkodzeń oraz wypadków
przy pracy, a także zjawisk przyrodniczych. Logiczne jest w takich
przypadkach, że wyniki tych kontroli oraz ich terminy i zakres
powinny zostać gdzieś utrwalone.
Kontrole powinny być prowadzone przez
jednostki działające na podstawie odrębnych przepisów albo osoby
upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie
kwalifikacje. Użyte w r.b.h.u.m. pojęcie „osoby upoważnione"
według interpretacji resortu gospodarki oznacza osoby prawne lub
fizyczne posiadające wymagane kwalifikacje, czyli znające w
szczególności budowę i działanie kontrolowanych maszyn, zakres
kontroli, sposoby jej dokonywania oraz kryteria oceny jej wyników.
Mogą to być odpowiednio przeszkoleni i uprawnieni pracownicy
zakładu. Są to również inspektorzy np. Urzędu Dozoru
Technicznego, którzy na podstawie obowiązujących przepisów
sprawują nadzór nad określonymi grupami urządzeń lub maszyn.
Zgodnie z r.b.h.u.m. wyniki kontroli powinny być rejestrowane i
przechowane do dyspozycji zainteresowanych organów - zwłaszcza
nadzoru i kontroli warunków pracy - przez okres 5 lat od dnia
zakończenia tych kontroli.
Natomiast r.b.h.p., m.in. w §
57 i 58
stanowi, że maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne
powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i
czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w
procesach i warunkach, do których są przeznaczone. O dostrzeżonych
wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik powinien niezwłocznie
zawiadomić przełożonego. Najlepiej, jeśli zrobi to na piśmie.
Reasumując, w sytuacji, gdy brak
formalnych wzorów "książek" kontroli stanu technicznego
maszyny, powinien je określić pracodawca, pamiętając o takich
rubrykach jak: data i rodzaj kontroli, jej zakres oraz kto ją
przeprowadził (ewentualnie z podaniem numeru uprawnień).
Data publikacji: 17 lutego 2014 r.